Fingerprint là gì? Các phân loại & biện pháp quản lý dữ liệu

Sự xuất hiện của fingerprint tạo nên một bước tiến mới trong lĩnh vực nhận diện vân tay định danh, có vai trò đặc biệt quan trọng trong công nghệ bảo mật. Trong thực tế, chúng không chỉ hỗ trợ xác thực danh tính chính xác mà còn giúp bảo vệ các thông tin dữ liệu quan trọng trước nguy cơ bị xâm nhập. Hãy cùng Viettablet tìm hiểu về chi tiết hơn fingerprint là gì? Có những loại phổ biến nào? 

Fingerprint là gì?

Fingerprint là công nghệ nhận diện dựa trên cơ sở các đặc điểm duy nhất của cá nhân hoặc thiết bị, phổ biến nhất là vân tay sinh học. 

Mỗi cá nhân sẽ sở hữu những đường vân tay khác nhau, không bị trùng, giúp hệ thống có thể xác thực danh tính với độ chính xác rất cao. 

Nhờ tính chất không thể thay đổi và khó bị giả mạo nên định danh bằng fingerprint dễ dàng trở thành giải pháp an ninh đáng tin cậy trong thời đại hiện nay.

Ưu điểm khi sử dụng Fingerprint

Nhìn chung, công nghệ Fingerprint mang đến nhiều lợi ích rõ rệt đặc biệt trong bảo mật dữ liệu và thông tin cá nhân. Thông qua phương thức nhận diện dấu vân tay duy nhất đảm bảo độ chính xác cao, được xem như có thể loại bỏ tình trạng giả mạo, an ninh hơn nhiều so với cách truyền thống như mật khẩu hay mã PIN.

Ngoài ra, mọi người dùng không cần phải ghi nhớ hay nhập thông tin nhiều lần mất thời gian, mà chỉ với một vài thao tác đơn giản là có thể đăng nhập ngay.

Các dạng fingerprint phổ biến

Fingerprint được chia thành nhiều dạng khác nhau, thể hiện những đặc điểm và cách thức hoạt động riêng biệt trong quá trình nhận diện. Chúng ta có thể điểm nhanh qua một số Fingerprint phổ biến hiện tại.

Fingerprint sinh trắc học (Biometric Fingerprint) 

Đây được xem là dạng Fingerprint phổ biến và đáng tin cậy nhất, dựa trên dấu vân tay sinh học của con người, gần như không thể giả mạo được. Trong đó, hệ thống sẽ áp dụng cảm biến quang học, điện dung hoặc siêu âm để quét và ghi nhận hình ảnh, sau đó lưu mẫu vân tay nhận dạng chính xác và nhanh chóng. 

Công nghệ nhận diện này thường xuất hiện trong ứng dụng mở khóa điện thoại, đăng nhập tài khoản, máy chấm công, kiểm soát ra vào,...

Fingerprint thiết bị (Device fingerprint)

Công nghệ này sẽ tiến hành nhận diện dựa trên tập hợp các đặc điểm phần cứng và phần mềm của thiết bị như loại CPU, hệ điều hành, độ phân giải màn hình, dung lượng RAM hay địa chỉ IP. 

Dạng fingerprint này có thể phát hiện và ngăn chặn các tài khoản ảo, truy cập bất thường từ thiết bị giả mạo, nhờ đó hạn chế rủi ro gian lận trong môi trường trực tuyến. Nhờ khả năng định danh thiết bị riêng biệt, không phụ thuộc vào người dùng, nó giúp nâng cao độ tin cậy trong quá trình bảo mật dữ liệu.

Trong thực tế, device fingerprint thường được sử dụng đối với các hệ thống ngân hàng, thương mại điện tử, nền tảng mạng xã hội cũng như dịch vụ trực tuyến.

Fingerprint trình duyệt (Browser fingerprint)

Browser fingerprint là công nghệ theo dõi và nhận diện người dùng dựa trên thông tin trình duyệt mà họ đang sử dụng. Khi bạn bắt đầu truy cập một website nào đó, trình duyệt cũng sẽ lưu trữ một loạt thông tin quan trọng kèm theo như: loại và phiên bản trình duyệt; hệ điều hành và nền tảng phần cứng; ngôn ngữ, múi giờ, vị trí địa lý; font chữ, plugin…

Tổng hợp các dữ liệu kể trên, hệ thống có thể xây dựng một “dấu vân tay trình duyệt” riêng biệt ngay cả ở chế độ ẩn danh, mang đặc trưng của cá nhân người dùng.

Trong ứng dụng thực tiễn, loại fingerprint này thường được ứng dụng trong quảng cáo trực tuyến, phát hiện các tài khoản ảo, ngăn chặn bot, theo dõi thói quen người dùng. 

Nguyên lý hoạt động của fingerprint

Fingerprint hoạt động dựa trên việc thu thập các đặc điểm đặc trưng và có tính chất duy nhất từ người dùng hoặc thiết bị, chẳng hạn như vân tay, cấu hình phần cứng hay thông tin trên trình duyệt. 

Dữ liệu sẽ được mã hóa và lưu trữ an toàn trong hệ thống dưới dạng định danh riêng biệt. Khi người dùng đăng nhập, hệ thống sẽ đối chiếu, so sánh thông tin dữ liệu thu thập được để nhận diện chính xác.

Với cơ chế trên, fingerprint giúp nhận diện chính xác và nhanh chóng từng cá nhân hoặc thiết bị chỉ trong tích tắc, không cần nhập mật khẩu hay mã PIN. Nhờ vậy, các hành vi truy cập trái phép, giả mạo có thể được ngăn chặn hiệu quả, góp phần cải thiện trải nghiệm người dùng. 

Một số ưu điểm và hạn chế của fingerprint

Tuy được đánh giá là công nghệ nhận diện hiện đại nhất hiện nay với khả năng bảo mật dữ liệu hiệu quả nhưng fingerprint vẫn không thể tránh khỏi những mặt hạn chế cần được khắc phục. 

Ưu điểm

Đảm bảo tính chính xác cao nhờ đặc điểm vân tay duy nhất, không trùng lặp, giúp quá trình đăng nhập an toàn hơn.

Tốc độ xử lý nhanh chóng, thông thường chỉ cần vài giây để hệ thống tiến hành xác thực người dùng cũng không cần phải ghi nhớ phức tạp.

Nâng cao khả năng bảo mật, hạn chế tối đa nguy cơ truy cập trái phép từ thiết bị lạ, giả mạo tài khoản, tài khoản ảo, bot tự động hoặc đánh cắp dữ liệu cá nhân.

Ứng dụng đa dạng từ các thiết bị và hệ thống khác nhau như smartphone, máy tính bảng, laptop, máy chấm công, thương mại điện tử đến quảng cáo trực tuyến và an ninh mạng.

Hạn chế

Khó thay đổi khi dữ liệu vân tay bị rò rỉ, người dùng sẽ khó khăn trong việc kiểm soát các thông tin trên thiết bị hoặc trình duyệt bị thu thập.

Chi phí triển khai phần cứng (cảm biến vân tay, máy quét), phần mềm xử lý, bảo mật dữ liệu khá cao, đặc biệt với các hệ thống bảo mật có quy mô.

Hệ thống cảm biến vân tay có thể bị lỗi, làm giảm độ chính xác nhất là khi tay bị ướt hoặc trầy xước.

Nhận diện sai lệch khi thiết bị nâng cấp phần mềm hoặc phần cứng, hệ thống có thể sẽ yêu cầu xác thực lại nhiều lần gây bất tiện.

Các hệ thống hiện đại cần phải kết hợp với các biện pháp bảo mật khác (mật khẩu, mã OTP…) để đảm bảo an toàn, tránh phụ thuộc hoàn toàn vào fingerprint.

Biện pháp quản lý dữ liệu fingerprint

Để bảo vệ dữ liệu fingerprint, thông thường các hệ thống hiện đại áp dụng mã hóa thông tin vân tay hoặc định danh thiết bị và lưu trữ dưới dạng an toàn. 

Dữ liệu này thường được lưu trữ cục bộ trên thiết bị (smartphone, laptop, thẻ thông minh… ) hoặc trong các máy chủ bảo mật, tạo ra “chữ ký số” và hạn chế tối đa nguy cơ bị rò rỉ thông tin. Đồng thời, việc kiểm soát quyền truy cập và xác thực người dùng trước khi truy xuất dữ liệu cũng được triển khai nhằm tăng độ tin cậy.

Bên cạnh đó, các biện pháp sao lưu và giám sát liên tục cũng được triển khai để đảm bảo an toàn lâu dài, phát hiện kịp thời các hành vi bất thường kết hợp cùng quá trình sao lưu định kỳ trên nhiều máy chủ giúp dễ dàng phục hồi dữ liệu trong trường hợp xảy ra sự cố.

Như đã đề cập trước đó, trong thực tế một số hệ thống còn áp dụng đa tầng bảo mật (multi-layer security), kết hợp fingerprint với mật khẩu, OTP hoặc nhận diện khuôn mặt để bảo vệ người dùng tốt hơn. 

Câu hỏi thường gặp 

Fingerprint có an toàn hơn mật khẩu không?

Có. Trong thực tế, công nghệ fingerprint rất khó bị giả mạo hơn mật khẩu, nhưng nếu muốn an toàn tối đa, người dùng có thể kết hợp với các biện pháp khác như OTP, mật khẩu, mã pin hoặc xác thực đa yếu tố.

Dữ liệu vân tay có bị lưu trực tiếp dưới dạng hình ảnh không?

Không. Hệ thống nhận diện sẽ không lưu ảnh gốc dấu vân tay cụ thể mà chỉ lưu chuỗi đặc trưng đã được mã hóa. Đây cũng là yếu tố quan trọng giúp hạn chế tình trạng rò rỉ thông tin, dữ liệu cá nhân.

Kết luận

Với bài viết trên, chúng tôi hy vọng đã cung cấp đủ các thông tin cần thiết về Digital Fingerprint và tầm quan trọng của công nghệ nhận diện vân tay định danh bằng fingerprint trong vấn đề bảo mật. 

Viettablet.com